Kengetallen zijn getallen die de verhouding uitdrukken tussen bepaalde onderdelen van de exploitatie en/of de balans en kunnen helpen bij de beoordeling van de financiële positie van de gemeente. Bij de Programmabegroting 2020 dienen de kengetallen weergegeven te worden voor de rekening 2018, de begroting 2019, de begroting 2020 en meerjarig tot en met 2023. De volgende kengetallen dienen berekend te worden.

1a. Netto schuldquote
De netto schuldquote geeft het niveau van de schuldenlast van de gemeente aan ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie.

1b. Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Een hoge netto schuldquote hoeft op zichzelf geen probleem te zijn. Zo kan een hoge schuld worden veroorzaakt doordat leningen zijn afgesloten en die gelden vervolgens worden doorgeleend aan bijvoorbeeld woningbouwcorporaties, die op hun beurt weer jaarlijks aflossen. Om inzicht te verkrijgen in hoeverre sprake is van doorlenen, wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven.

2. Solvabiliteitsratio
Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de gemeente.

3. Kengetal grondexploitatie
Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten. Indien gemeenten leningen hebben afgesloten om grond te kopen voor een woningbouwproject, hebben zij een schuld. Bij de beoordeling van een dergelijke schuld is het van belang om te weten of deze schuld kan worden afgelost, wanneer het project wordt uitgevoerd.

 
4. Structurele exploitatieruimte

Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten en deze worden vergeleken met de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken.

5. Belastingcapaciteit: woonlasten meerpersoonshuishouden
De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen of de mate waarin ruimte is voor nieuw beleid.

6. Extra kengetal: effectieve schuld
De effectieve schuld is een niet verplicht kengetal dat wij hebben toegevoegd om extra inzicht te verschaffen in de schuldpositie van de gemeente die daadwerkelijk op de exploitatie drukt. Een deel van de schulden waaruit de netto schuldquote is opgebouwd, is namelijk aangegaan om (toekomstige) bouwgronden aan te kopen. Zodra deze bouwgronden verkocht worden, kunnen de betreffende schulden weer afgelost worden. De lasten van deze schulden worden gecompenseerd door de grondexploitaties. Daarom is het belangrijk ook een beeld te hebben van de netto schuldquote gecorrigeerd voor het kengetal grondexploitatie.

Hieronder treft u de zes berekende kengetallen aan:

Beoordeling
De gemeente Langedijk heeft in 2020 naar verwachting een solvabiliteitsratio van 16%. Dit betekent dat van het balanstotaal 16% eigen vermogen is. De rest (84% in 2020) is vreemd vermogen. De verwachting is dat de solvabiliteit zal dalen de komende 4 jaar. Dit blijkt ook uit de bijlage Reserves die laat zien dat het totaal aan reserves de komende vier jaren zal dalen. De VNG geeft aan dat de solvabiliteitsratio zich normaal gesproken tussen 20% en 70% bevindt. De ratio van de gemeente Langedijk zit beneden deze bandbreedte.

De gemeente heeft in 2020 een verwachte netto schuldquote van 144%. Naar verwachting zal de netto schuldquote licht gaan dalen doordat het jaarlijks investeringsvolume naar beneden bijgesteld is en de verkoop van bouwgronden voorspoedig verloopt.
Als wordt gecorrigeerd voor verstrekte leningen, behaalt de gemeente in 2020 een schuldquote van 138%. Dit is de netto schuld als aandeel van de inkomsten. De hoogte van de inkomsten bepaalt in belangrijke mate hoeveel schulden een gemeente kan dragen. Hoe hoger de inkomsten, des te meer schuld een gemeente kan dragen. Voor een gemeente geldt dat het licht op rood springt als de netto schuldquote boven de 130% uitkomt. Langedijk gaat daar overheen. Dit beeld wordt echter vertekend door de  voorraden bouwgrond. Bij een meer dan gemiddelde voorraad bouwgrond is een hoge netto schuldquote minder alarmerend. De leningen die zijn aangegaan om de bouwgrond aan te kopen, kunnen bij verkoop van de gronden afgelost worden. Daarom hebben wij een extra kengetal toegevoegd: de effectieve schuld. Dit is de netto schuldquote minus het kengetal grondexploitatie. Hoewel het kengetal grondexploitaties de komende jaren onder de risicovolle grenswaarde van 35% gaat uitkomen, vinden wij het kengetal 'effectieve schuld' toch van toegevoegde waarde. Bij de gemeente Langedijk schommelt de uitkomst de komende vier jaren rond de 115%, ruim beneden de kritieke grens van 130% die bij de netto schuldquote gehanteerd wordt.
Onderstaande grafiek maakt het bovenstaande visueel zichtbaar:

De structurele exploitatieruimte schommelt de komende vier jaar rond de 0%. Dit betekent dat de structurele baten de structurele lasten afdekken. De signaleringswaarden afkomstig van stresstesten geven aan dat een percentage boven 0% een veilige uitkomst is.

De belastingcapaciteit bedraagt 123%. Dit betekent dat de gemeente Langedijk hogere woonlasten voor meerpersoonshuishoudens heeft dan het landelijk gemiddelde. Er is echter nog wel ruimte voor verhoging van de OZB. Het OZB-tarief 2020 zal onder het vastgestelde normtarief blijven.